Σεξουαλικώς Μεταδιδόμενα Νοσήματα (ΣΜΝ)

Η σεξουαλική επαφή είναι πηγή πολλών λοιμώξεων – τα γνωστά σε όλους σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα (ΣΜΝ). Ο πιο συνηθισμένος τρόπος ένα άτομο να μεταδώσει κάποια λοίμωξη ή κάποιο μικρόβιο σε άλλο, είναι μέσω της σεξουαλικής επαφής. Δεν έχει σημασία αν πρόκειται για στοματική, για κολπική ή για πρωκτική – σε κάθε περίπτωση, η μετάδοση είναι εφικτή. Είναι δύσκολος ο εντοπισμός τέτοιων λοιμώξεων γιατί είναι αρκετές οι φορές που δεν παρουσιάζουν συμπτώματα ή που απαιτείται μεγάλο χρονικό διάστημα για να εκδηλωθούν.

Είναι γεγονός πως η συχνότητα των σεξουαλικών επαφών αλλά και η τακτική εναλλαγή ερωτικών συντρόφων αυξάνουν  τις πιθανότητες νόσησης. Ωστόσο, υπάρχουν περιπτώσεις που τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα προσβάλουν τον οργανισμό, χωρίς να έχει προηγηθεί σεξουαλική επαφή, όπως για παράδειγμα στις μεταγγίσεις αίματος.

Τα πιο συνηθισμένα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα

Μέχρι σήμερα, τα νοσήματα από τα όποια πάσχει ή έχει μολυνθεί η πλειονότητα του πληθυσμού είναι ο ΗΙV/AIDS, ο ΗPV, τα χλαμύδια, ο έρπης γεννητικών οργάνων, η σύφιλη, η γονόρροια και οι τριχομονάδες.

Ποια είναι τα συμπτώματα τους;

Μια βασική ένδειξη ότι κάποιος έχει προσβληθεί από ένα αφροδίσιο νόσημα είναι η διόγκωση των γεννητικών του οργάνων. Ένα ακόμη σύμπτωμα είναι η αίσθηση πόνου ή καψίματος κατά τη διάρκεια της ούρησης. Άλλα πιθανά συμπτώματα είναι οι εκκρίσεις ασυνήθιστων υγρών, η επώδυνη σεξουαλική επαφή και η έντονη κολπική αιμορραγία. Συμπτώματα, όμως, των σεξουαλικώς μεταδιδόμενων νοσημάτων είναι και πολύ πιο κοινά συμπτώματα που παραπέμπουν σε συνηθισμένες λοιμώξεις, όπως η γρίπη ή η γαστρεντερίτιδα. Αυτά περιλαμβάνουν πόνο στο λαιμό, πρήξιμο λεμφαδένων, πυρετό, πόνο στην κοιλιά καθώς και διάρροια.

Τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα μπορούν να προκληθούν από τρεις εξωγενείς παράγοντες: τα βακτήρια, τα παράσιτα και τους ιούς.

Υπάρχει πρόληψη για τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα;

• Μονογαμία

Όσοι άνθρωποι βρίσκονται σε σταθερή, μακροχρόνια σχέση είναι πολύ πιο προστατευμένοι από τέτοιου είδους λοιμώξεις. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι θα πρέπει να αμελούν την προσωπική τους υγιεινή.  Η τακτική παρακολούθηση της υγείας τους από τον γιατρό τους είναι απαραίτητη.

• Έλεγχος για ΣΜΝ πριν από κάθε νέα σεξουαλική επαφή

Ένας ασφαλής τρόπος να απολαμβάνει κάθε άτομο την σεξουαλική του επαφή με νέους παρτενέρ είναι να ελέγχεται πρώτα για ΣΜΝ. Αν και τα δυο άτομα υποβληθούν σε εξετάσεις και βγουν αρνητικές, τότε εκμηδενίζεται σχεδόν και ο κίνδυνος νόσησης.

• Εμβόλιο

Το εμβόλιο είναι ένας από τους πιο αποτελεσματικούς τρόπους για να διασφαλίσουμε την υγεία του οργανισμού. Κάτι τέτοιο ισχύει και για τις λοιμώξεις που προκαλούνται από τα σεξουαλικώς μεταδιδόμενα νοσήματα. Ο ιός των ανθρωπίνων θηλωμάτων (HPV) και της ηπατίτιδας Α & Β αντιμετωπίζεται με εμβολιασμό. Τα ποσοστά προστασίας και ασφάλειας που προσφέρει είναι πολύ υψηλά.

Συστάσεις του Κέντρου Ελέγχου και Πρόληψης Νοσημάτων

Εμβόλιο κατά του HPV: Κορίτσια & αγόρια ηλικίας 12 ετών. Η ηλικία μέχρι την οποία μπορεί να πραγματοποιηθεί το εμβόλιο είναι 26 χρονών.

Εμβόλιο κατά της Ηπατίτιδας Α: Κορίτσια & αγόρια ενός έτους

Εμβόλιο κατά της Ηπατίτιδας Β: Νεογέννητα

Η σημασία του προφυλακτικού

Το προφυλακτικό, όπως και το οδοντικό φράγμα, δεν εξαφανίζουν 100% τον κίνδυνο μόλυνσης αλλά προστατεύουν αποτελεσματικά τον οργανισμό σε πολύ μεγάλο ποσοστό. Είναι σημαντικό να γίνεται χρήση προφυλακτικού και στο στοματικό σεξ , καθώς υπάρχει άμεση επαφή μεταξύ της στοματικής κοιλότητας και του γεννητικού οργάνου. Επίσης, θα πρέπει να αποφεύγεται η χρήση λιπαντικού πάνω στο προφυλακτικό, η οποία περιλαμβάνει πετρέλαιο. Το προφυλακτικό και το οδοντικό φράγμα δεν έχουν την ίδια αποτελεσματική προστασία στις περιπτώσεις του HPV ή του έρπη, γι’ αυτό χρειάζεται ιδιαίτερη προσοχή, όπως προαναφέρθηκε, στην επιλογή ερωτικού παρτενέρ. Αν, για παράδειγμα, ένα άτομο έρθει σε σεξουαλική επαφή με έναν χρήστη ναρκωτικών ουσιών, η λοίμωξη αποτελεί ένα πολύ πιθανό σενάριο. Το αλκοόλ, οι ναρκωτικές ουσίες και το κάπνισμα, αυξάνουν δραματικά τον κίνδυνο μόλυνσης.

Πώς γίνεται η διάγνωση τους;

• Εξετάσεις αίματος: Κατάλληλες για διάγνωση του HIV, ηπατίτιδας Α, ηπατίτιδας Β, σύφιλης

• Εξετάσεις ούρων: Κατάλληλες για να διαγνώσουν τα χλαμύδια και τη γονόρροια

• Εξετάσεις υγρών: στην περίπτωση που υπάρχουν ενεργά έλκη στα γεννητικά όργανα, η εξέταση αυτή  μπορεί να αναδείξει το είδος της λοίμωξης. Οι εξετάσεις υγρών μπορούν να βοηθήσουν στη διάγνωση συχνών σεξουαλικώς μεταδιδόμενων λοιμώξεων που οφείλονται σε βακτήρια ή σε ιούς, παρότι μπορεί να βρίσκονται σε πολύ πρώιμο στάδιο.

•  Πλήρης καλλιέργεια κολποτραχηλικού εκκρίματος:  με αυτόν τον τρόπο γίνεται ανίχνευση μικροβίων, μυκήτων ή τριχομονάδων αλλά και των χλαμυδίων.

Για την διάγνωση του έρπητα, δεν υπάρχει ακόμη κάποια εξειδικευμένη εξέταση. Ωστόσο, αν γίνει λήψη ξύσματος ιστού ή καλλιέργεια από τα πρώιμα έλκη και οι εξετάσεις βγουν αρνητικές, δεν αποκλείεται το ενδεχόμενο μόλυνσης από έρπητα. Σχετικά με τον ιό HPV, ορισμένα στελέχη του ευθύνονται για τον καρκίνο που εμφανίζεται στον τράχηλο της μήτρας και άλλα για την εμφάνιση κονδυλωμάτων. Για τους άνδρες δεν υπάρχει κάποια εξέταση που μπορεί να δράσει προληπτικά. Στις γυναίκες, όμως, μπορεί να γίνει προληπτικός έλεγχος μέσω του test ΠΑΠ και του HPV DNA test.