Ανδρολογία, Υγεία

Ανδρική Υπογονιμότητα: Αίτια – Διερεύνηση – Θεραπεία

19/09/2018 , 6:25 AM

Η ανδρική υπογονιμότητα ορίζεται ως η αδυναμία ενός ζευγαριού να επιτύχει σύλληψη και να αποκτήσει τέκνο, έπειτα από τουλάχιστον ένα έτος τακτικών σεξουαλικών επαφών χωρίς αντισυλληπτική προστασία.

 

Είναι σημαντικό να τονισθεί πως ο όρος υπογονιμότητα, αφορά εξίσου και τους άντρες και τις γυναίκες. Όσον αφορά τα αίτια, σε ποσοστό 40% εμπλέκεται ο ανδρικός παράγοντας, στο 40% ο γυναικείος (γυναικεία υπογονιμότητα) και στο υπόλοιπο 20% «ευθύνονται» και οι δύο.

Διακρίνεται σε πρωτοπαθή, όταν το ζευγάρι δεν έχει προηγούμενη εγκυμοσύνη και σε δευτεροπαθή, όταν ένας εκ των δύο συντρόφων έχει αποκτήσει παιδί στο παρελθόν.

√ Περίπου 15% των ζευγαριών δεν επιτυγχάνουν εγκυμοσύνη σε ένα έτος και αναζητούν θεραπεία για την υπογονιμότητα.

 

Προγνωστικοί παράγοντες 

Οι σημαντικότεροι παράγοντες που επηρεάζουν την πρόγνωση:

• Η διάρκεια της υπογονιμότητας
• Πρωτοπαθής ή δευτεροπαθής υπογονιμότητα
• Τα αποτελέσματα της εξέτασης σπέρματος
• Η ηλικία και η κατάσταση γονιμότητας της συντρόφου

 

Ο ρόλος του γιατρού, που παρακολουθεί το υπογόνιμο ζευγάρι, είναι κεντρικός, το κατευθύνει στις απαραίτητες μόνο εξετάσεις και του προσφέρει θεραπευτικές λύσεις σεβόμενος το χρόνο, τον κόπο και τα έξοδα που απαιτούνται. Παράλληλα οφείλει να τους υπενθυμίζει διαρκώς, στην επίπονη προσπάθεια να αποκτήσουν το παιδί που ποθούν, το μήνυμα αισιοδοξίας που στις μέρες μας πηγάζει από την επιστημονική γνώση και πραγματικότητα: οι πιθανότητες ακολουθώντας τις σύγχρονες διαγνωστικές και θεραπευτικές ιατρικές μεθόδους είναι με το μέρος τους.

 

Αίτια

Η ανδρική υπογονιμότητα μπορεί να οφείλεται σε αίτια που επηρεάζουν ή ελέγχουν τη λειτουργία των όρχεων (προ-ορχικά αίτια), σε αίτια που οφείλονται ή προέρχονται από τη λειτουργία των όρχεων (ορχικά αίτια) και σε αίτια που σχετίζονται με την απαγωγή του σπέρματος και την εκσπερμάτιση (μετα-ορχικά αίτια).

Τα συχνότερα αίτια που οφείλονται στον ανδρικό παράγοντα είναι :

 

• Ιδιοπαθής υπογονιµότητα (32%)
• Κιρσοκήλη (17%)
• Ενδοκρινικά αίτια (9%)
• Λοιµώξεις (9%)
• Κρυψορχία (8%)
• Σεξουαλικές διαταραχές (6%)
• Συστηµατικές παθήσεις (5%)
• Αντισπερµατικά αντισώµατα (4%)

 

Η κιρσοκήλη αποτελεί την πιο συχνή αιτία ανδρικής υπογονιμότητας, επηρεάζοντας αριθμό, κινητικότητα, μορφολογία αλλά και τον κατακερματισμό των σπερματοζωαρίων. Συχνά είναι ασυμπτωματική και σε νεαρούς εφήβους δύναται να επηρεάζει αρνητικά το μέγεθος του όρχι και την τεστοστερόνη.

 

Η πιο σοβαρή μορφή υπογονιμότητας, η αζωοσπερμία – η αδυναμία ανεύρεσης

σπερματοζωαρίων σε τουλάχιστον δύο διαφορετικές εκσπερματίσεις μετά από

φυγοκέντριση αυτών – προσβάλει περίπου το 1% του γενικού πληθυσμού, και

περισσότερο από το 20% των ανδρών που επισκέπτονται ιατρεία

υπογονιμότητας.

 

Συχνά τα αίτια είναι αντιμετωπίσιμα ή μας επιτρέπουν προληπτική δράση και

για το λόγο αυτό είναι καθοριστικής σημασίας η αναγνώριση και η κατανόηση των

παθήσεων από τον εξειδικευμένο Ουρολόγο. Κι αυτό γιατί παρά την

σπουδαία πρόοδο των τεχνικών υποβοηθούμενης αναπαραγωγής, στόχος του

ειδικού, δεν είναι μόνο η ανεύρεση σπέρματος, αλλά η μεγιστοποίηση του

αναπαραγωγικού ανδρικού δυναμικού που κατά συνέπεια θα επιτρέψει στο

ζευγάρι την απόκτηση παιδιού με τη χρήση λιγότερο επεμβατικών τεχνικών

υποβοήθησης και με τη μικρότερη δυνατή ιατρική, φαρμακευτική, ψυχολογική

αλλά και οικονομική απώλεια.

 

Διερεύνηση

Στη διερεύνηση της αντρικήςυπογονιμότητας, πρωταρχικό ρόλο παίζει η σωστή λήψη ιατρικού ιστορικού και η κλινική εξέταση.

 

• Βασικό εργαλείο στον έλεγχο της γονιμότητας του άντρα είναι το σπερμοδιάγραμμα.

 

Πρέπει να γίνεται σε εξειδικευμένα κέντρα και τα βασικά χαρακτηριστικά του είναι ο όγκος του σπέρματος, η συγκέντρωση των σπερματοζωαρίων ανά ml σπέρματος, ο συνολικός αριθμός των σπερματοζωαρίων και η κινητικότητα των σπερματοζωαρίων.

 

• Είναι σημαντικό να τονιστεί ότι δεν υπάρχουν σαφή όρια μεταξύ «φυσιολογικού» και «παθολογικού» σπερμοδιαγράμματος.

 

Έτσι, ο Διεθνής Οργανισμός Υγείας έχει οριοθετήσει κάποιες τιμές αναφοράς, οι οποίες όταν δεν πληρούνται σε ένα σπερμοδιάγραμμα, ο άντρας έχει μειωμένες πιθανότητες να πετύχει σύλληψη με τον φυσιολογικό τρόπο.

Σε γενικές γραμμές, το σπέρμα πρέπει να έχει:

• όγκο πάνω από 2ml,
• αριθμό σπερματοζωαρίων >15εκατομμύρια ανά ml,
• συνολικό αριθμό σπερματοζωαρίων πάνω από 40 εκατομμύρια,
• κινητικότητα >45%γρήγορα ή μέτρια κινούμενων σπερματοζωαρίων και
• μορφολογία πάνω από 4% φυσιολογικά σπερματοζωάρια.

 

Θεραπεία

Στα πλαίσια της πρόληψης, αλλά κυρίως της αντιμετώπισης, ο Ουρολόγος

καλείται να προσφέρει σύγχρονες χειρουργικές λύσεις όπως:

• διόρθωση της κλινικής κιρσοκήλης,
• χειρουργική ανεύρεση και συλλογή ορχικού ιστού και σπερματοζωαρίων απευθείας από την επιδιδυμίδα ή τους όρχεις,
• αποκατάσταση της απόφραξης των εκφορητικών οδών.

 

Οι επεμβάσεις αυτές σήμερα μπορούν και πρέπει να εκτελούνται με τη βοήθεια της Μικροχειρουργικής και τη χρήση εξελιγμένων Χειρουργικών μικροσκοπίων που επιτυγχάνουν τη μεγιστοποίηση των ιδιαίτερων δεξιοτήτων που απαιτούνται από τον εξειδικευμένο στη μικροχειρουργική ουρολόγο. Η δεξιότητα και η εμπειρία στη χρήση του χειρουργικού μικροσκοπίου προσφέρουν εξαιρετικά βελτιωμένα αποτελέσματα σε ουρολογικές επεμβάσεις για την αντιμετώπιση της ανδρικής υπογονιμότητας.