Καρκίνος του Μαστού και Σεξουαλικότητα: Επιδράσεις και Συμβουλές
Ο καρκίνος του μαστού και οι θεραπείες του προκαλούν σημαντικές σωματικές και συναισθηματικές αλλαγές που επηρεάζουν τη σεξουαλική ζωή των γυναικών. Οι εγχειρήσεις στο μαστό (π.χ. μαστεκτομή ή λαπαρέκτομή) αλλάζουν την εμφάνιση και την αίσθηση του σώματος, ενώ η χημειοθεραπεία και η ορμονοθεραπεία μεταβάλλουν τις ορμόνες του οργανισμού. Σύμφωνα με την American Cancer Society, «οι φυσικές αλλαγές, ειδικά μετά από επέμβαση στο μαστό, μπορούν να κάνουν πολλές γυναίκες να νιώθουν λιγότερο άνετα με το σώμα τους», και μπορεί να υπάρξει απώλεια αισθητικότητας στην περιοχή του μαστού. Επιπλέον, οι θεραπείες αυτές συχνά προκαλούν συμπτώματα πρόωρης εμμηνόπαυσης (π.χ. εξάψεις, ξηρότητα κόλπου), που επιβαρύνουν τη σεξουαλική ευχαρίστηση.
Συναισθηματικές Επιπτώσεις και Εικόνα Σώματος
Ο καρκίνος και η θεραπεία του φέρνουν συχνά φόβο, άγχος και θλίψη. Πολλές ασθενείς ανησυχούν για την επανεμφάνιση της νόσου ή για την καινούρια εικόνα του σώματός τους. Σύμφωνα με τον ACS, γυναίκες με καρκίνο μπορεί να νιώσουν «φοβισμένες, λυπημένες ή ανήμπορες» από τις αλλαγές αυτές, κάτι που επηρεάζει αρνητικά την ερωτική επιθυμία. Η απώλεια μαστού ή των θηλών (μετά από μαστεκτομή) και οίδημα λεμφαδένων («λεμφοίδημα») αλλάζουν ουσιαστικά την αίσθηση της περιοχής: ερωτογόνες ζώνες μπορεί να νιώθουν μουδιασμένες, ξηρές ή επώδυνες. Μετά από μαστεκτομή, πολλές γυναίκες αγχώνονται αν ο σύντροφός τους θα συνεχίσει να τις βρίσκει ελκυστικές. Ωστόσο, η υποστήριξη από τον/την σύντροφο και τους γύρω βοηθάει σημαντικά. Όσο δύσκολο κι αν φαίνεται, το μοίρασμα των συναισθημάτων με τα αγαπημένα πρόσωπα κρατάει τη σχέση δυνατή. Για παράδειγμα, η ομάδα υποστήριξης LBBC επισημαίνει ότι πολλές γυναίκες διαπιστώνουν πως ακόμα και απλές μορφές τρυφερότητας (αγκαλιές, χάδια) διατηρούν την εγγύτητα με το σύντροφό τους.
Συχνά Σεξουαλικά Προβλήματα
Τα προβλήματα που αντιμετωπίζουν συχνότερα οι ασθενείς μετά από θεραπεία καρκίνου μαστού περιλαμβάνουν:
-
Ξηρότητα κόλπου: Όπως προκύπτει από τη μείωση οιστρογόνων λόγω της θεραπείας, ο κόλπος μπορεί να γίνεται ξηρός και λεπτός. Η ξηρότητα επιβαρύνει τη σεξουαλική άνεση και οδηγεί σε πόνο κατά τη συνουσία.
-
Μειωμένη λίμπιντο: Η σεξουαλική επιθυμία μειώνεται συχνά λόγω ορμονικών αλλαγών, κόπωσης, άγχους ή ναυτίας από τη θεραπεία. Για παράδειγμα, ο ACS σημειώνει ότι η ορμονοθεραπεία συχνά προκαλεί «μείωση της λίμπιντο» ως την πιο συχνή παρενέργεια. Ωστόσο, η πτώση στη σεξουαλική διάθεση είναι συχνά παροδική: στις περισσότερες γυναίκες, η επιθυμία επανέρχεται όταν ολοκληρωθεί η θεραπεία.
-
Πόνος κατά την επαφή: Οφείλεται κυρίως στη ξηρότητα ή σε ουλές/ευαισθησίες από χειρουργικές επεμβάσεις. Αν ο πόνος επιμένει, καλό είναι να το αναφέρετε στον γιατρό σας. Ο ACS συνιστά ενημέρωση του γιατρού και χρήση λιπαντικών πριν από τη συνουσία, ώστε να ελαττωθεί η δυσφορία.
Επικοινωνία με τον Σύντροφό σας
Η ειλικρινής επικοινωνία είναι καθοριστική. Αν νιώθετε άβολα να φέρετε πρώτο το θέμα, ξεκινήστε μιλώντας για κοινά ενδιαφέροντα για να έρθετε πιο κοντά. Προσπαθήστε να επιλέξετε ήρεμο χρόνο χωρίς διακοπές, κρατήστε οπτική επαφή και αγγίξτε απαλά το σύντροφο (π.χ. κρατήστε τον από το χέρι) για να αυξήσετε την ασφάλεια. Δείξτε στον σύντροφό σας ότι αντιμετωπίζετε από κοινού το πρόβλημα – επιβεβαιώστε πως είστε μαζί σε αυτό το ταξίδι. Συχνά είναι χρήσιμο και για τους δύο να μοιραστούν τους φόβους τους – π.χ. ένας μπορεί να ανησυχεί μήπως πληγώσει τον άλλον, ενώ ο άλλος φοβάται την απόρριψη. Αν δυσκολεύεστε να εκφραστείτε, γράψτε ένα γράμμα με αυτά που νιώθετε και δώστε το στον σύντροφό σας, συζητώντας μαζί το περιεχόμενό του μετά. Θυμηθείτε ότι η φροντίδα δεν είναι μόνο η σεξουαλική πράξη: αγκαλιές, φιλιά και χάδια χωρίς πίεση διατηρούν τη συναισθηματική εγγύτητα, που με τη σειρά της ενισχύει την εμπιστοσύνη και την ερωτική ζωή του ζευγαριού.
Αποκατάσταση της Σεξουαλικότητας και Επιλογές Υποστήριξης
Υπάρχουν πολλές επιλογές για να βελτιώσετε τη σεξουαλική σας ζωή μετά τον καρκίνο. Οι ειδικοί συνιστούν τόσο ψυχολογική όσο και ιατρική υποστήριξη.
-
Συμβουλευτική υποστήριξη: Η αντιμετώπιση των φόβων και του άγχους με ψυχοθεραπευτή (κατά προτίμηση με εμπειρία καρκίνου) ή ζευγαριών/σεξολόγου βοηθάει πολύ. Η American Cancer Society τονίζει ότι η συμβουλευτική ή ομαδική υποστήριξη μειώνει το στρες μετά από διάγνωση καρκίνου.
-
Ομάδες υποστήριξης: Συμμετοχή σε συλλόγους ή ομάδες γυναικών με καρκίνο μαστού προσφέρει ενημέρωση και ψυχολογική βοήθεια. Μπορείτε να μάθετε πώς άλλες γυναίκες αντιμετώπισαν τα ίδια προβλήματα.
-
Σεξολόγος / Θεραπευτής ζευγαριών: Ειδικός σεξουαλικής υγείας μπορεί να σας καθοδηγήσει σε τεχνικές χαλάρωσης και να προτείνει λύσεις (π.χ. εναλλακτικές στάσεις), ώστε να έχετε ασφαλή σεξουαλική επαφή χωρίς πόνο.
-
Λιπαντικά και κολπικά ενυδατικά: Για την ξηρότητα κόλπου υπάρχουν πολλές επιλογές. Ο γιατρός μπορεί να συστήσει υδατοδιαλυτά λιπαντικά (χωρίς ερεθιστικούς παράγοντες) ή ενυδατικά σκευάσματα κόλπου. Επίσης, τοπικές κρέμες οιστρογόνων (π.χ. κολπικές κρέμες ή υπόθετα) μπορούν να χρησιμοποιηθούν σε συνεργασία με τον γιατρό, καθώς ελαττώνουν ξηρότητα και ατροφία χωρίς σημαντική συστηματική απορρόφηση.
-
Φυσικές παρεμβάσεις: Ασκήσεις πυελικού εδάφους (Kegel), χρήση κολπικών διαστολέων ή ακόμα και ερωτικά βοηθήματα (π.χ. δονητής) μπορούν να βελτιώσουν τη λειτουργικότητα. Αυτές οι μέθοδοι γυμνάζουν και χαλαρώνουν τους μύες της λεκάνης και αυξάνουν τη ροή αίματος, μειώνοντας τη δυσπαρεύνια (πόνο κατά την επαφή). Σε πολλές γυναίκες κάνουν καλό και συνεδρίες πυελικής φυσικοθεραπείας υπό καθοδήγηση εξειδικευμένου θεραπευτή.
Κάθε γυναίκα είναι μοναδική, επομένως η λύση μπορεί να είναι και συνδυασμός παραπάνω επιλογών. Συμβουλευτείτε την ογκολογική σας ομάδα για να σας καθοδηγήσει στις καταλληλότερες παρεμβάσεις για εσάς. Θυμηθείτε ότι η σεξουαλική υγεία των ασθενών με καρκίνο είναι σημαντικό μέρος της συνολικής ποιότητας ζωής – με κατάλληλη φροντίδα, μπορεί να διατηρηθεί ή να αποκατασταθεί σε ικανοποιητικό βαθμό.
Σας ενδιαφέρει σίγουρα:
