Κιρσοί (Varicose Veins): Τι είναι, Αίτια, συμπτώματα και θεραπείες

by admin

Οι κιρσοί (varicose veins) είναι διογκωμένες, σπειροειδώς παραμορφωμένες φλέβες κάτω από το δέρμα, συνήθως στα πόδια και τους αστραγάλους. Πρόκειται για πολύ συχνή φλεβική κατάσταση, η οποία στις περισσότερες περιπτώσεις αποτελεί αισθητική ανησυχία παρά σοβαρό πρόβλημα υγείας. Ωστόσο, οι κιρσοί μπορεί να προκαλέσουν πόνο, αίσθημα βάρους ή άλλη δυσφορία και, σπανιότερα, πιο σοβαρές επιπλοκές.

Πώς σχηματίζονται οι κιρσοί

Οι κιρσοί δημιουργούνται όταν οι φλεβικές βαλβίδες που εξασφαλίζουν μονόδρομη ροή αίματος προς την καρδιά εξασθενούν ή βλάπτονται. Αυτό έχει ως αποτέλεσμα το αίμα να λιμνάζει στις φλέβες των κάτω άκρων, να αυξάνεται η φλεβική πίεση και οι φλέβες να διαστέλλονται (διογκώνονται). Οι φλέβες αυτές διογκώνονται τόσο που σχηματίζουν ορατά, σκληρά «κορδόνια» κάτω από το δέρμα. Οι κιρσοί εμφανίζονται κυρίως στις φλέβες των ποδιών, διότι η ορθοστασία και το περπάτημα αυξάνουν την πίεση στις φλέβες των κάτω άκρων.

Αίτια και παράγοντες κινδύνου

Πολλοί παράγοντες σχετίζονται με την εμφάνιση των κιρσών:

Κληρονομικότητα: τα άτομα με οικογενειακό ιστορικό κιρσών έχουν αυξημένη πιθανότητα να εμφανίσουν κι αυτά την πάθηση.
Παχυσαρκία: το υπέρβαρο ή παχύσαρκο σώμα ασκεί επιπλέον πίεση στις φλέβες των κάτω άκρων.
Ηλικία: με τη γήρανση οι φλεβικές βαλβίδες εξασθενούν (χάνουν ελαστικότητα και σφράγιση).
Φύλο και ορμόνες: οι γυναίκες πλήττονται συχνότερα, κυρίως λόγω ορμονικών αλλαγών (π.χ. εμμηνόρροια, εγκυμοσύνη, εμμηνόπαυση, αντισυλληπτικά) που χαλαρώνουν το τοίχωμα των φλεβών.
Εγκυμοσύνη: η αυξημένη κυκλοφορία του αίματος και η πίεση της μήτρας κατά την εγκυμοσύνη επιβαρύνουν το φλεβικό δίκτυο των κάτω άκρων.
Παρατεταμένη στάση ή καθιστική ζωή: η έλλειψη συχνής κίνησης μειώνει την αποτελεσματική επιστροφή του αίματος στην καρδιά.

Συμπτώματα

Τα κύρια συμπτώματα των κιρσών περιλαμβάνουν:

Εμφανείς, διογκωμένες φλέβες μπλε ή μοβ χρώματος που μοιάζουν με σκοινιά κάτω από το δέρμα.
Αίσθημα βάρους, κόπωσης ή πόνου στα πόδια, ειδικά μετά από πολύωρη ορθοστασία.
Αίσθημα καύσου ή φαγούρα γύρω από τις προσβεβλημένες φλέβες.
Οίδημα στα κάτω άκρα (πόδια, αστράγαλοι) και μυϊκές κράμπες στα πόδια.
Αλλαγές στο χρώμα ή την υφή του δέρματος κοντά στους κιρσούς (ερυθρό-καφέ στίγματα, ξηρότητα ή ακόμα και έλκη).

Επιπλοκές

Οι κιρσοί συνήθως δεν προκαλούν σοβαρές επιπλοκές, όμως σε παρατεταμένες ή βαριές περιπτώσεις μπορεί να εμφανιστούν:

Δερματικά έλκη: επώδυνες, ανοιχτές πληγές στον αστράγαλο, που οφείλονται σε χρόνια φλεβική στάση.
Φλεβική θρόμβωση: σχηματισμός θρόμβων αίματος (σε επιφανειακές ή βαθιές φλέβες). Μπορεί να προκαλέσει επιφανειακή θρομβοφλεβίτιδα (συχνά μη επικίνδυνη) ή βαθιά φλεβική θρόμβωση (DVT) με κίνδυνο πνευμονικής εμβολής.
Αιμορραγία: πολύ σπάνια, φλέβες κοντά στην επιφάνεια μπορεί να σπάσουν και να προκαλέσουν αιμορραγία. Αν συμβεί, χρειάζεται ιατρικός έλεγχος.
Χρόνια φλεβική ανεπάρκεια: σε βαριές περιπτώσεις, η παρατεταμένη συμφόρηση των κιρσών προκαλεί μόνιμο οίδημα, υπέρχρωση του δέρματος και ελάττωση της ικανότητας των φλεβών να επιστρέφουν το αίμα στην καρδιά.

Θεραπείες των κιρσών

Η αντιμετώπιση των κιρσών χωρίζεται σε συντηρητικές (μη επεμβατικές) και επεμβατικές μεθόδους.

Συντηρητικές θεραπείες: Τα βασικά μέτρα αυτοφροντίδας περιλαμβάνουν τακτική άσκηση (π.χ. περπάτημα) και αλλαγή στάσης που βελτιώνουν τη φλεβική κυκλοφορία. Η ανύψωση των ποδιών πάνω από το επίπεδο της καρδιάς (π.χ. ξάπλωμα με μαξιλάρια) μειώνει το φλεβικό φορτίο. Οι ειδικές ελαστικές κάλτσες ή καλσόν συμπίεσης εφαρμόζουν πίεση στα πόδια, βοηθώντας την επιστροφή του αίματος προς την καρδιά και περιορίζοντας το πρήξιμο. Η διατήρηση υγιούς βάρους επίσης μειώνει την πίεση στις φλέβες των κάτω άκρων.
Επεμβατικές θεραπείες: Όταν οι συντηρητικές μέθοδοι δεν επαρκούν ή οι κιρσοί είναι σοβαροί, χρησιμοποιούνται διάφορες ιατρικές παρεμβάσεις.
- Σκληροθεραπεία: Έγχυση ειδικού διαλύματος ή αφρού μέσα στην κιρσό, που προκαλεί ουλώδη σκλήρυνση και σταδιακή εξαφάνισή της.
- Θεραπεία με λέιζερ ή ραδιοσυχνότητες: Μέσω λεπτού καθετήρα εφαρμόζεται θερμότητα (λέιζερ ή ραδιοκύματα) στο εσωτερικό της φλέβας, με αποτέλεσμα τη σύμπτυξή της και το σφράγισμά της χωρίς μεγάλες τομές.
- Δέσμευση και αφαίρεση φλέβας (ligation & stripping): Χειρουργική δέσμευση της κιρσώδους φλέβας κοντά στη συνάντησή της με βαθύτερη φλέβα και αφαίρεσή της μέσω μικρών τομών.
- Διαδερμική φλεβεκτομή (phlebectomy): Αφαίρεση μικρότερων κιρσών μέσω πολλαπλών μικροσκοπικών τρυπημάτων στο δέρμα, με τοπική αναισθησία και ελάχιστο μετεγχειρητικό πόνο.

Οι περισσότερες από αυτές τις επεμβάσεις γίνονται ως εξωτερικά περιστατικά (ο ασθενής φεύγει την ίδια ημέρα). Παρότι οι θεραπείες είναι αποτελεσματικές, οι κιρσοί μπορεί να επανεμφανιστούν, ειδικά σε άτομα με προδιαθεσικούς παράγοντες όπως η παχυσαρκία ή οι εγκυμοσύνες.

Πηγές: Mayo Clinic, Cleveland Clinic, NHS