Μικροφλεβεκτομές: Αντιμετώπιση κιρσών χωρίς νυστέρι; Όλα όσα πρέπει να γνωρίζεις

Οι μικροφλεβεκτομές —γνωστές και ως ambulatory phlebectomy, micro-/stab phlebectomy ή «πολλαπλές μικροτομές/αποσπαστικές τομές»— είναι μια ελάχιστα επεμβατική τεχνική αφαίρεσης επιφανειακών, διογκωμένων κλάδων (tributaries) των κιρσών μέσω πολλών μικροσκοπικών οπών 1–3 mm στο δέρμα, με τη βοήθεια ειδικών αγκίστρων. Γίνεται με τοπική αναισθησία (συνήθως tumescent) και ο/η ασθενής βαδίζει άμεσα, χωρίς ράμματα. Η μικροφλεβεκτομή στοχεύει τους κλάδους και όχι απαραίτητα τον κύριο σαφηνομήριο κορμό· συχνά συνδυάζεται με ενδοαυλική θερμική κατάλυση (EVLA/RFA) του κορμού ή με αφρώδη σκληροθεραπεία, ανάλογα με το υπερηχογραφικό εύρημα. Οι σύγχρονες ευρωπαϊκές (ESVS) και αμερικανικές (SVS/AVF/AVLS) οδηγίες τη θεωρούν ενδεδειγμένη επιλογή για τη θεραπεία των κιρσών των κλαδικών φλεβών.

Σημαντικό: Υπάρχει και στρατηγική «ASVAL» (Ambulatory Selective Varices Ablation under Local anaesthesia), όπου αντιμετωπίζονται μόνο οι κλάδοι σε επιλεγμένους ασθενείς με ήπια/οριακή παλινδρόμηση στον κορμό. Η πρόσφατη πολυκεντρική τυχαιοποιημένη μελέτη SAPTAP έδειξε ότι η μόνη μικροφλεβεκτομή (SAP) μπορεί να είναι μη κατώτερη από θερμική κατάλυση κορμού σε συνδυασμό με μικροφλεβεκτομές (TAP) στο 12μηνο, με ευνοϊκή σχέση κόστους-αποτελεσματικότητας σε προσεκτικά επιλεγμένα περιστατικά. Αυτό δενισχύει για όλους—η απόφαση λαμβάνεται εξατομικευμένα με βάση το Duplex.

Πώς γίνεται – τι να περιμένετε την ημέρα της πράξης

Προηγείται κλινικός και υπερηχογραφικός έλεγχος (Duplex) για χαρτογράφηση της παλινδρόμησης (CEAP, VCSS). Στο χειρουργείο, σημαίνονται όρθια οι φλέβες-στόχοι, διηθείται τοπικό αναισθητικό, γίνονται πολλές μικροτομές 1–3 mm και οι διογκωμένοι κλάδοι «αλιεύονται» με λεπτά άγκιστρα και αφαιρούνται τμηματικά. Οι οπές δεν ράβονται (Steristrips/ταινίες), τοποθετείται επίδεση/κάλτσα συμπίεσης και ο/η ασθενής σηκώνεται να περπατήσει. Συνήθως πρόκειται για ημερήσια πράξη, σε ιατρείο/ημερήσια κλινική.

Αποτελεσματικότητα και ρεαλιστικά αποτελέσματα

Για επιφανειακούς κλάδους, η μικροφλεβεκτομή προσφέρει άμεση αποφόρτιση των διογκωμένων φλεβών με υψηλή ικανοποίηση ασθενών. Σε νεότερες σειρές και οδηγίες, όταν συνδυάζεται με ενδοαυλική κατάλυση του παθολογικού κορμού (όταν υπάρχει), επιτυγχάνεται υψηλός έλεγχος συμπτωμάτων και χαμηλά ποσοστά υπολειπόμενων κιρσών. Στο πλαίσιο ASVAL/SAPTAP, η επιλογή ασθενών είναι κρίσιμη: όσο πιο «υγιής» ο σαφηνής κορμός (π.χ. ακέραια βαλβίδα στο σαφηνομηριαίο στόμιο), τόσο καλύτερη η πιθανότητα κλινικού ελέγχου με μόνη μικροφλεβεκτομή.

Πόνος και ανάρρωση: «ελάχιστο» αλλά όχι «μηδενικό»

Παρότι δεν υπάρχουν ράμματα ούτε μεγάλες τομές, πρόκειται για χειρουργική πράξη. Οι περισσότεροι αναφέρουν ήπιο πόνο και μώλωπες κατά μήκος των αφαιρεθέντων κλάδων για 1–2 εβδομάδες, ελεγχόμενα με απλά αναλγητικά. Η άμεση βάδιση είναι επιθυμητή· επιστροφή σε ελαφριά εργασία σε 2–7 ημέρες(ανάλογα με την εργασία/έκταση), ενώ έντονη άσκηση/βάρη αναβάλλονται μερικές εβδομάδες. Η συμπίεσημε κάλτσες φοριέται συνήθως συνεχώς το πρώτο 48ωρο και στη συνέχεια για 1–2 εβδομάδες την ημέρα, σύμφωνα με τοπικά πρωτόκολλα.

Κίνδυνοι και επιπλοκές – πόσο συχνά και πόσο σοβαρά

Τυπικές ήπιες επιπλοκές: αιμάτωμα/εκχύμωση, ευαισθησία, μελαχρωματικές αλλοιώσεις, μικρές ουλές που συνήθως γίνονται δυσδιάκριτες. Λοίμωξη είναι σπάνια. Θρόμβωση επιφανειακή ή σε βαθειές φλέβες είναι σπάνια σε σωστά επιλεγμένους ασθενείς. Πιθανός είναι και ο παροδικός ερεθισμός νεύρων (π.χ. σαφηνές), ιδίως στην έσω κνήμη. Γενικά, το προφίλ ασφάλειας είναι ευνοϊκό όταν τηρούνται οι ενδείξεις, τα αντισηπτικά μέτρα και η έγκαιρη κινητοποίηση.

Πώς συγκρίνεται με σκληροθεραπεία και με θερμικές τεχνικές;

Οι οδηγίες ESVS/SVS κατατάσσουν μικροφλεβεκτομή και υπερηχογραφικά καθοδηγούμενη αφρώδη σκληροθεραπεία ως ισότιμα εργαλεία για κλαδικές φλέβες· η επιλογή εξαρτάται από μέγεθος/ανατομία, στόχους (άμεσο «άδειασμα» έναντι σταδιακής απορρόφησης), προτιμήσεις και εμπειρία. Σε μεγάλους κλάδους με έντονη ελίκωση ή μετά από θερμική κατάλυση κορμού, η μικροφλεβεκτομή συχνά προσφέρει πιο άμεσο αισθητικό/λειτουργικό αποτέλεσμα. Για τις κορμικές φλέβες (μεγάλη/μικρή σαφηνή), ο χρυσός κανόνας παραμένουν οι ενδοαυλικές τεχνικές (EVLA/RFA, και σε ορισμένους ασθενείς κόλλα), με ή χωρίς ταυτόχρονες μικροφλεβεκτομές.

Συγκριτικός πίνακας: Μικροφλεβεκτομή έναντι εναλλακτικών

Πριν την επέμβαση: αξιολόγηση & προετοιμασία

Η λήψη ιστορικού, η Duplex χαρτογράφηση, η κατάταξη CEAP/VCSS και η τεκμηρίωση συμπτωμάτων/λειτουργικού αντίκτυπου είναι προαπαιτούμενα. Έλεγχος για αντιπηκτικά/αντιαιμοπεταλιακά, αλλεργίες, προηγούμενες θρομβώσεις/επεμβάσεις. Εξήγηση ρεαλιστικών προσδοκιών: μικρές ουλές/μελανιές, ενδεχόμενα συμπιεστικά καλσόν για ~2 εβδομάδες και σταδιακή επάνοδος δραστηριοτήτων.

Μετά την επέμβαση: συμπίεση, βάδισμα, επιστροφή στη ζωή

Μετά το πρώτο 24–48ωρο, αφαιρούνται επίδεσοι/επίδεση σύμφωνα με τις οδηγίες και παραμένουν οι κάλτσες συμπίεσης για 1–2 εβδομάδες (ποικίλλει ανά κέντρο). Συνιστώνται περπάτημα από την ίδια ημέρα, αποφυγή παρατεταμένης ορθοστασίας/ακινησίας, άφθονα υγρά. Επιστροφή σε γραφειακή εργασία συνήθως εντός 1 εβδομάδας (συχνά και νωρίτερα), ενώ για χειρωνακτική εργασία/έντονη άσκηση ο χρόνος είναι μεγαλύτερος και εξατομικεύεται.

Ειδικά θέματα: TIPP, υποτροπές, «ανεπιθύμητοι» κιρσοί

Η transilluminated powered phlebectomy (TIPP) αξιοποιεί φωτεινή σήραγγα/αναρρόφηση. Παρά τη γρήγορη αφαίρεση μεγάλου όγκου, παλιότερα RCTs και μετα-αναλύσεις έδειξαν περισσότερους μώλωπες/άλγος σε σχέση με τις κλασικές μικροφλεβεκτομές — δεν αποτελεί «αντικατάσταση» ρουτίνας· η κλασική τεχνικήπαραμένει στάνταρ. Οι υποτροπές/νέες φλέβες σχετίζονται με τη βιολογία (νεοαγγειογένεση) και τη φλεβική παθοφυσιολογία· ο τακτικός έλεγχος και, εφόσον χρειάζεται, συμπληρωματικές συνεδρίες (σκληροθεραπεία/μικροφλεβεκτομές) διατηρούν το αποτέλεσμα.

Ενδεικτικοί ιατροί στην Ελλάδα (μία πρόταση για τον καθένα)

Dr. Κωνσταντίνος Λαμπίδης: Aγγειοχειρουργός εξειδικευμένος στην ενδαγγειακή χειρουργική και στις ενδοφλεβικές θεραπείες, με μετεκπαίδευση σε Γερμανία και ΗΠΑ. Ιδρυτής του Κέντρου Φλεβικών Θεραπειών «Vein Therapy», αξιολογείται σταθερά ως κορυφαίος από τους ασθενείς στην αντιμετώπιση κιρσών και ευρυαγγειών.
Dr. Θεοφάνης Κωνσταντόπουλος: Διδάκτωρ Ιατρικής Σχολής Αθηνών. Εξειδίκευση στις ενδαγγειακές τεχνικές. Εμπειρία σε χειρουργική κιρσών με Laser, σαφηνεκτομή, σκληροθεραπεία υπό υπερηχογραφική καθοδήγηση, αρτηριακές και φλεβικές παθήσεις, ανευρύσματα κοιλιακής αορτής, bypass αρτηριών, αγγειοπλαστική & τοποθέτηση stent.

FAQs – Χρήσιμες ερωτήσεις για την καθημερινότητα (πριν, αλλά κυρίως μετά)

Θα φύγω την ίδια ημέρα;
Σχεδόν πάντα ναι: πρόκειται για ημερήσια πράξη με τοπική αναισθησία. Θα περπατήσετε αμέσως και θα φύγετε με επίδεση/κάλτσα.

Πονάει;
Ο πόνος είναι συνήθως ήπιος και διαχειρίσιμος με παρακεταμόλη/ΜΣΑΦ. Οι μώλωπες υποχωρούν σε 1–2 εβδομάδες.

Γιατί χρειάζομαι κάλτσες συμπίεσης; Για πόσο;
Η συμπίεση περιορίζει οιδήματα/μώλωπες και βοηθά την επούλωση. Συνήθως: 48 ώρες συνεχώς και μετά 1–2 εβδομάδες την ημέρα, ανά πρωτόκολλο.

Πότε επιστρέφω στη δουλειά και στη γυμναστική;
Για γραφείο, συχνά σε 2–7 ημέρες. Η έντονη άσκηση/βάρη επανέρχονται σταδιακά μετά από μερικές εβδομάδες, με βάση την έκταση της πράξης και την άνεσή σας.

Θα έχω ουλές;
Οι οπές είναι 2–3 mm και χωρίς ράμματα· η πλειονότητα γίνεται δυσδιάκριτη με τον χρόνο. Ο ήλιος να αποφεύγεται έως την πλήρη ωρίμανση.

Μπορώ να κάνω μπάνιο/ντους;
Συνήθως ντους μετά το 24–48ωρο όταν αφαιρεθεί η αρχική επίδεση και φορεθούν καθαρές κάλτσες. Λουτρά/πισίνα αναβάλλονται για 1–2 εβδομάδες.

Υπάρχουν «κόκκινα σημάδια» που απαιτούν άμεση επικοινωνία;
Πυρετός, έντονος πόνος που δεν υποχωρεί, σημαντικό οίδημα/ερυθρότητα, εκροή πύου ή έντονη αιμορραγία από τομές. Επικοινωνήστε άμεσα.

Τι γίνεται αν έχω κιρσούς και παλινδρόμηση στη μεγάλη σαφηνή;
Συχνά συνδυάζουμε ενδοαυλική κατάλυση του κορμού με μικροφλεβεκτομές στον ίδιο χρόνο· άλλες φορές σχεδιάζουμε σταδιακά (π.χ. πρώτα κορμός, μετά κλάδοι). Η επιλογή βασίζεται στο Duplex και στις οδηγίες.

Η σκληροθεραπεία είναι «πιο ελαφριά» λύση;
Είναι επίσης ενδεδειγμένη για κλάδους, αλλά το αποτέλεσμα είναι σταδιακό και μπορεί να χρειαστούν περισσότερες συνεδρίες. Σε μεγάλους, «ογκώδεις» κλάδους, η μικροφλεβεκτομή δίνει άμεσο κλινικό/αισθητικό αποτέλεσμα.

Υπάρχει κίνδυνος νευρικού ερεθισμού;
Ναι, παροδικός μούδιασμα/αίσθημα «ηλεκτρισμού» είναι πιθανό—κυρίως στην έσω κνήμη (σαφηνές). Τείνει να υποχωρεί με τον χρόνο. Σοβαρές, μόνιμες νευρικές κακώσεις είναι σπάνιες.

Θα ξαναεμφανιστούν κιρσοί;
Μπορεί να εμφανιστούν νέες φλέβες ή να απαιτηθούν συμπληρωματικές συνεδρίες, γιατί η φλεβική νόσος είναι χρόνια/εξελικτική. Η συστηματική παρακολούθηση και ο υγιεινός τρόπος ζωής μειώνουν την πιθανότητα.

Βασικές διεθνείς πηγές (επιλεγμένες)

• ESVS 2022 – Chronic Venous Disease Guidelines: συστάσεις για κλαδικές φλέβες (μικροφλεβεκτομή/UGFS), ρόλος TIPP, αποδείξεις ASVAL.

• SVS/AVF/AVLS 2023–2024 Guidelines (Part I–II): αξιολόγηση με CEAP/VCSS και αλγόριθμοι θεραπείας κορμού/κλάδων.

• SAPTAP RCT (2022): μόνη μικροφλεβεκτομή vs RFA+φλεβεκτομή – μη κατωτερότητα 12μήνου, οικονομική ανάλυση.

• NICE CG168/Patient info: παραπομπή/θεραπευτικές επιλογές κιρσών, οδηγίες μετάθεραπείας/συμπίεσης.

• Cleveland Clinic/ASDS: περιγραφές πράξης, προσδοκίες και ανάρρωση για ασθενείς.

• Νευρικές επιπλοκές & TIPP: μελέτες/μετα-αναλύσεις και οδηγίες για ασφάλεια/επιλογή τεχνικής.

Συμπέρασμα

Οι μικροφλεβεκτομές είναι ένα ευέλικτο, αποτελεσματικό εργαλείο για την αντιμετώπιση των «ορατών» κιρσών με άμεσο λειτουργικό και αισθητικό κέρδος, σύντομη ανάρρωση και υψηλή ικανοποίηση όταν επιλέγονται σωστά. Από μόνες τους (σε προσεκτικά επιλεγμένες περιπτώσεις) ή σε συνδυασμό με ενδοαυλική θεραπεία κορμού, εντάσσονται στους διεθνώς προτεινόμενους αλγόριθμους. Η επιτυχία όμως παραμένει προσωποκεντρική: σωστή χαρτογράφηση, ρεαλιστικές προσδοκίες, συμμόρφωση στη συμπίεση και σταδιακή επιστροφή στις δραστηριότητες. Με αυτά, το «ελάχιστα επεμβατικό» μεταφράζεται σε μέγιστο όφελος στην καθημερινότητά σας.