Ορθοπαιδική Υγεία

Πόνος στον αυχένα: Αιτίες, συμπτώματα, θεραπείες και πρόληψη

by admin

Ο πόνος στον αυχένα (αυχενική μοίρα) είναι πόνος στην περιοχή κάτω από το κεφάλι, όπου η σπονδυλική στήλη στερεώνει τον αυχένα. Μπορεί να εκδηλώνεται ως τοπικός πόνος ή να ακτινοβολεί στους ώμους/χέρια και να είναι οξύς (μέχρι 6 εβδομάδες) ή χρόνιος (>3 μήνες). Είναι πολύ συχνό σύμπτωμα και μπορεί να επηρεάσει την καθημερινή κινητικότητα, αλλά στις περισσότερες περιπτώσεις βελτιώνεται με απλά μέτρα αυτοφροντίδας.

Αιτίες του πόνου στον αυχένα

Οι πιο συνηθισμένες αιτίες πόνου στον αυχένα είναι:

Μυϊκή καταπόνηση και κακή στάση: Επαναλαμβανόμενη και παρατεταμένη χρήση των αυχενικών μυών (π.χ. πολλές ώρες σκυμμένος πάνω από υπολογιστή ή κινητό, κακή εργονομία γραφείου) οδηγεί σε κόπωση και πόνο.
Αυχενική δισκοπάθεια: Εκφυλισμός ή κήλη δίσκου στην αυχενική σπονδυλική στήλη προκαλεί πίεση νεύρων. Με την πάροδο του χρόνου οι μεσοσπονδύλιοι δίσκοι φθείρονται (π.χ. λόγω φθοράς, οστεοαρθρίτιδας) και μπορεί να προκύψει δισκοκήλη.
Σπονδυλική στένωση και αρθριτικά προβλήματα: Οστεοαρθρίτιδα ή στένωση του σπονδυλικού σωλήνα οδηγούν σε στένωση των διαστημάτων της σπονδυλικής στήλης, προκαλώντας πίεση και πόνο.
Τραυματισμοί: Τραυματικές κακώσεις, όπως ο τράνταγμα (whiplash) σε τροχαίο, επιβαρύνουν τους μύες, συνδέσμους ή δίσκους του αυχένα.
Ψυχοπιεστική ένταση (stress): Το στρες προκαλεί ανεξάρτητη σύσπαση των αυχενικών μυών, οδηγώντας σε πόνο και δυσκαμψία.
Άλλες παθήσεις: Φλεγμονώδεις νόσοι (π.χ. ρευματοειδής αρθρίτιδα), λοιμώξεις (π.χ. μηνιγγίτιδα) ή όγκοι στην περιοχή του αυχένα μπορεί να είναι σπανιότερες αλλά σοβαρές αιτίες πόνου.

Οι παραπάνω παράγοντες συχνά συνδυάζονται. Για παράδειγμα, η κακή στάση σώματος επιβαρύνει το φορτίο στα εκφυλισμένα τμήματα της σπονδυλικής στήλης, ενισχύοντας τον πόνο.

Συμπτώματα του πόνου στον αυχένα

Ο πόνος στον αυχένα περιγράφεται συνήθως ως: επίμονο άλγος ή καύσο, οξύ «τσιμπητό» ή πυροβολισμός που μπορεί να ακτινοβολεί στον ώμο ή στα χέρια. Συχνά συνοδεύεται από δυσκαμψία και περιορισμό κίνησης του αυχένα. Άλλα κοινά συμπτώματα είναι κεφαλαλγία, αίσθημα μούδιασματος/μυρμηγκιάσματος στα χέρια και αστάθεια/κορυφαία δυσκολία στη στροφή του κεφαλιού.

Επίμονος ή οξύς πόνος (κάψιμο, πόντι-πυροβολισμός) στον αυχένα.
Πόνος που ακτινοβολεί στον ώμο ή το χέρι.
Δυσκαμψία – δυσκολία να γυρίσετε ή να γείρετε το κεφάλι.
Κεφαλαλγία, μούδιασμα ή μυρμήγκιασμα στα άνω άκρα.

Αυτά τα συμπτώματα μπορεί να ποικίλουν σε ένταση. Συνήθως λιγότερο σοβαρά περιστατικά υποχωρούν σε λίγες μέρες έως εβδομάδες με αυτοφροντίδα.

Πότε να αναζητήσετε ιατρική βοήθεια

Στις περισσότερες περιπτώσεις ο πόνος στον αυχένα είναι ήπιος και βελτιώνεται μόνος του. Ωστόσο, πρέπει να συμβουλεύεστε γιατρό εάν: α) το πρόβλημα επιμένει πέραν της μίας εβδομάδας ή δεν υποχωρεί με απλά παυσίπονα, β) παρεμποδίζει σημαντικά τις καθημερινές δραστηριότητες, γ) συνοδεύεται από «κόκκινες σημαίες», όπως:

Ιστορικό σοβαρού τραυματισμού: εάν ο πόνος εμφανίστηκε αμέσως μετά από ατύχημα (π.χ. τροχαίο).
Νευρολογικά συμπτώματα: μούδιασμα, μυρμήγκιασμα ή αδυναμία σε χέρια/πόδια (ενδείξεις πίεσης νεύρων).
Απώλεια ελέγχου κύστης/εντέρου: απρόσμενη απώλεια ούρησης ή αφόδευσης, ένδειξη προχωρημένης πίεσης του νωτιαίου μυελού.
Συνοδά συμπτώματα συστήματος: υψηλός πυρετός, ανεξήγητη απώλεια βάρους ή νυχτερινοί ιδρώτες.
Δυσκολία στη βάδιση ή ομιλία: όποιος εμφανίζει απρόσμενη αστάθεια, ζάλη ή κεφαλαλγία μαζί με τον πόνο.

Σε αυτές τις περιπτώσεις απαιτείται άμεση ιατρική εκτίμηση. Επίσης, αν ο πόνος είναι πολύ έντονος ή επιδεινώνεται παρά τα μέτρα αυτοφροντίδας, καλό είναι να επικοινωνήσετε με γιατρό.

Θεραπείες και αντιμετώπιση

Η αντιμετώπιση εξαρτάται από τη σοβαρότητα και την αιτία του πόνου. Οι συντηρητικές μέθοδοι είναι συνήθως αποτελεσματικές:

Αυτοφροντίδα: Ήπια ανάπαυση, χρήση εναλλαγών θερμών και ψυχρών επιθεμάτων, και αναλγητικά από το φαρμακείο (π.χ. ιβουπροφαίνη, ναπροξένη ή παρακεταμόλη) συχνά ανακουφίζουν τον πόνο.
Φυσικοθεραπεία & άσκηση: Ο φυσικοθεραπευτής μπορεί να δείξει ειδικές διατάσεις και ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του αυχένα, καθώς και οδηγίες για σωστή στάση και εργονομία.
Φαρμακευτική αγωγή: Σε πιο επίμονες περιπτώσεις μπορεί να χρησιμοποιηθούν μυοχαλαρωτικά ή ισχυρότερα παυσίπονα με συνταγή. Επίσης γίνονται ενέσεις κορτιζόνης κοντά στις ρίζες των νεύρων του αυχένα για να μειώσουν τη φλεγμονή.
Υποστηρικτικά μέσα: Ένας μαλακός νάρθηκας λαιμού ή αυχένας μπορεί προσωρινά να ανακουφίσει φορτίο από τους μύες, αν και δεν προτείνεται για μεγάλο διάστημα.
Εναλλακτικές μέθοδοι: Βελονισμός, μασάζ ή χειροπρακτική μπορεί να προσφέρουν προσωρινή ανακούφιση χαλαρώνοντας τους εν τω βάθει μύες.
Χειρουργική επέμβαση: Σπάνια χρειάζεται χειρουργείο. Εξετάζεται μόνο αν υπάρχει έντονη πίεση νεύρου/νωτιαίου μυελού (π.χ. έκφυση οστεόφυτου ή σοβαρή κήλη) που δε βελτιώνεται με άλλες θεραπείες.

Στις περισσότερες ήπιες περιπτώσεις, τα συμπτώματα υποχωρούν μέσα σε 2–3 εβδομάδες με τα παραπάνω μέτρα. Η συστηματική εφαρμογή των φυσικοθεραπευτικών ασκήσεων και η διατήρηση καλής στάσης επιταχύνουν την ανάρρωση.

Πρόληψη και σωστή στάση του σώματος

Η πρόληψη βασίζεται σε απλά μέτρα υγιεινής αυχένα:

Σωστή στάση: Κρατάτε το κεφάλι σας πάνω από τη σπονδυλική στήλη, τους ώμους χαμηλά και την πλάτη ίσια. Μην σκύβετε συνεχώς το κεφάλι μπροστά (π.χ. βλέποντας οθόνες).
Εργονομία χώρου εργασίας: Ρυθμίστε την καρέκλα και την οθόνη στο ύψος των ματιών έτσι ώστε να μην σκύβετε. Κρατήστε τα γόνατα ελαφρώς ψηλότερα από τα ισχία και χρησιμοποιήστε υποβραχιόνια.
Διαλείμματα και τέντωμα: Κάθε 30–60 λεπτά εργασίας σηκωθείτε, τεντωθείτε και χαλαρώστε τους μύες του αυχένα και των ώμων. Μικρά διαλείμματα μειώνουν τη μυϊκή κόπωση.
Κατάλληλος ύπνος: Χρησιμοποιήστε ένα σκληρό ή μέτριο μαξιλάρι που υποστηρίζει τον αυχένα, έτσι ώστε κεφάλι και σώμα να είναι ευθυγραμμισμένα. Αποφύγετε ύπνο μπρούμυτα με το κεφάλι γυρισμένο.
Ασκήσεις ενδυνάμωσης: Τακτική άσκηση, ειδικά για ενδυνάμωση των μυών της ράχης και του αυχένα, βοηθά στη σωστή στήριξη του κεφαλιού.
Αποφυγή υπερβολικού βάρους στον ώμο: Μην κρεμάτε βαριές τσάντες σε έναν ώμο. Χρησιμοποιήστε σακίδιο πλάτης ή βαλίτσα με ρόδες για να μην επιβαρύνετε μονομερώς τον αυχένα.
Κάπνισμα και γενική υγεία: Το κάπνισμα επιδεινώνει τις εκφυλιστικές αλλοιώσεις της σπονδυλικής στήλης, οπότε η διακοπή του μειώνει τον κίνδυνο πόνου.

Ακολουθώντας αυτές τις συμβουλές, μπορείτε να μειώσετε σημαντικά την πιθανότητα πόνου στον αυχένα και να προστατεύσετε τη σπονδυλική σας στήλη σε βάθος χρόνου.

Πηγές: Ιατρικές πηγές Mayo Clinic και Cleveland Clinic για τον πόνο στον αυχένα