Η πρόωρη εκσπερμάτιση είναι μια συχνή ανδρική σεξουαλική δυσλειτουργία όπου η εκσπερμάτιση συμβαίνει νωρίτερα από το επιθυμητό – συχνά πριν ή μέσα στο πρώτο λεπτό από την έναρξη της σεξουαλικής επαφής Πρόκειται για τη συχνότερη σεξουαλική διαταραχή στους άνδρες, καθώς υπολογίζεται ότι ένα σημαντικό ποσοστό (20-40%) θα την αντιμετωπίσει κάποια στιγμή στη ζωή του. Αν και μπορεί να προκαλέσει άγχος ή δυσαρέσκεια, είναι σημαντικό να γνωρίζετε πως το πρόβλημα αυτό είναι αντιμετωπίσιμο. Με την κατάλληλη υποστήριξη και θεραπεία, η μεγάλη πλειονότητα των ανδρών βλέπει σημαντική βελτίωση.
Αίτια της πρόωρης εκσπερμάτισης
Τα ακριβή αίτια της πρόωρης εκσπερμάτισης είναι πολύπλοκα και ποικίλα. Συνήθως εμπλέκεται ένας συνδυασμός ψυχολογικών, βιολογικών και διαπροσωπικών παραγόντων. Οι κυριότερες αιτίες μπορούν να χωριστούν σε τρεις κατηγορίες:
-
Ψυχολογικοί παράγοντες: Άγχος επίδοσης, στρες, κατάθλιψη ή άλλα ζητήματα ψυχικής υγείας μπορούν να συμβάλλουν καθοριστικά στην εμφάνιση του προβλήματος. Αρνητικές εμπειρίες ή τραύματα από το παρελθόν, καθώς και ανησυχίες σχετικά με την επίδοση, ενδέχεται να οδηγήσουν σε μειωμένο έλεγχο κατά τη σεξουαλική επαφή.
-
Βιολογικοί παράγοντες: Σωματικές ή βιολογικές αιτίες μπορεί επίσης να προκαλέσουν πρόωρη εκσπερμάτιση. Σε αυτές περιλαμβάνονται ορμονικές διαταραχές, ανισορροπίες στους νευροδιαβιβαστές του εγκεφάλου (π.χ. χαμηλά επίπεδα σεροτονίνης), γενετική προδιάθεση, αλλά και προβλήματα υγείας όπως φλεγμονές ή λοιμώξεις του προστάτη και της ουρήθρας, διαταραχές του θυρεοειδούς αδένα (π.χ. υπερθυρεοειδισμός) ή ακόμη και συνοδές σεξουαλικές δυσλειτουργίες όπως η στυτική δυσλειτουργία Σε άνδρες με στυτικό πρόβλημα, το άγχος για διατήρηση της στύσης μπορεί να δημιουργήσει ένα μοτίβο βιαστικής εκσπερμάτισης ως «αντίδραση», το οποίο στη συνέχεια παγιώνεται.
-
Σχεσιακοί παράγοντες: Η δυναμική της σχέσης παίζει επίσης ρόλο. Προβλήματα επικοινωνίας ή σύγκρουσης με τη/τον σύντροφο, έλλειψη σεξουαλικής εμπιστοσύνης ή ασυμβατότητας, αλλά και παρατεταμένες περίοδοι αποχής μπορούν να επιδεινώσουν το πρόβλημα. Για παράδειγμα, η ανησυχία να ικανοποιηθεί ο/η σύντροφος ή φόβοι αποτυχίας μέσα στη σχέση εντείνουν το άγχος και διαιωνίζουν την πρόωρη εκσπερμάτιση.
Θεραπεία της πρόωρης εκσπερμάτισης
Η αντιμετώπιση της πρόωρης εκσπερμάτισης γίνεται εξατομικευμένα, συνδυάζοντας συχνά τεχνικές συμπεριφορικής θεραπείας, ψυχολογική υποστήριξη και φαρμακευτική αγωγή, ανάλογα με τα αίτια και τη σοβαρότητα της κατάστασης. Στόχος είναι να αποκτήσει ο άνδρας καλύτερο έλεγχο, να μειωθεί το άγχος και να βελτιωθεί η ικανοποίηση και των δύο συντρόφων. Οι βασικές θεραπευτικές επιλογές περιλαμβάνουν:
-
Συμπεριφορικές τεχνικές: Εκπαιδεύεται ο άνδρας (και ενδεχομένως το ζευγάρι) σε πρακτικές που βοηθούν στον έλεγχο του χρόνου εκσπερμάτισης. Η πιο διαδεδομένη είναι η τεχνική “stop-start” (διακοπή και επανέναρξη της διέγερσης μόλις πλησιάζει ο οργασμός). Επίσης εφαρμόζεται η τεχνική της συμπίεσης (“squeeze”), όπου λίγο πριν την εκσπερμάτιση γίνεται πίεση στη βάλανο του πέους ώστε να μειωθεί η διέγερση. Ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του πυελικού εδάφους (ασκήσεις Kegel) μπορούν επιπλέον να βοηθήσουν στον καλύτερο έλεγχο. Ακόμα και απλά μέτρα, όπως η χρήση παχύτερου προφυλακτικού, μπορεί να μειώσουν την ευαισθησία και να καθυστερήσουν την κορύφωση.
-
Ψυχολογική υποστήριξη και θεραπεία: Επειδή στις περισσότερες περιπτώσεις εμπλέκονται ψυχολογικοί λόγοι, η συμβολή ενός ειδικού ψυχικής υγείας είναι πολύτιμη. Πράγματι, η πρόωρη εκσπερμάτιση αποδίδεται συχνά σε ψυχολογικά αίτια και η πρόγνωση με κατάλληλη θεραπεία είναι εξαιρετική. Μέσω ατομικής συμβουλευτικής ή σεξοθεραπείας, μπορούν να αντιμετωπιστούν προβλήματα όπως το υπερβολικό άγχος, η χαμηλή αυτοπεποίθηση ή τυχόν κατάθλιψη που συμβάλλουν στο πρόβλημα. Εάν το ζευγάρι επηρεάζεται από την κατάσταση, η θεραπεία ζεύγους ή η συμβουλευτική σχέσεων μπορεί να βελτιώσει την επικοινωνία και να άρει την πίεση από τη σεξουαλική ζωή. Η υποστήριξη από έναν εξειδικευμένο σεξολόγο/ψυχοθεραπευτή βοηθά το άτομο να διαχειριστεί το άγχος επίδοσης και να ανακτήσει την εμπιστοσύνη του, μέσα σε ένα φιλικό και μη επικριτικό περιβάλλον.
-
Φαρμακευτική αγωγή: Υπάρχουν αποτελεσματικές φαρμακευτικές λύσεις που μπορούν να παρατείνουν τον χρόνο μέχρι την εκσπερμάτιση. Ένα παράδειγμα είναι τα τοπικά αναισθητικά (κρέμες ή σπρέι) που εφαρμόζονται στο πέος πριν την επαφή, μειώνοντας την τοπική ευαισθησία και καθυστερώντας τον οργασμό. Επιπλέον, ο γιατρός μπορεί να συνταγογραφήσει φάρμακα από την κατηγορία των εκλεκτικών αναστολέων επαναπρόσληψης σεροτονίνης (SSRIs). Αυτά είναι αντικαταθλιπτικά που ως παράπλευρο αποτέλεσμα επιβραδύνουν την εκσπερμάτιση, βελτιώνοντας σημαντικά τον έλεγχο. Ένα ειδικό φάρμακο αυτής της κατηγορίας, η δαποξετίνη, δρα ταχέως και μπορεί να λαμβάνεται λίγο πριν την επαφή (θεραπεία κατά περίπτωση). Σε περιπτώσεις που συνυπάρχει στυτική δυσλειτουργία, ωφελούν και οι αναστολείς φωσφοδιεστεράσης-5 (π.χ. sildenafil), οι οποίοι χρησιμοποιούνται για τη βελτίωση της στύσης αλλά συμβάλλουν και στην παράταση της διάρκειας της επαφής. Ο συνδυασμός διαφορετικών προσεγγίσεων (θεραπεία + φάρμακα) συχνά έχει τα καλύτερα αποτελέσματα.
Πότε να επισκεφθείτε ειδικό
Εφόσον το φαινόμενο της πρόωρης εκσπερμάτισης είναι συχνό και όχι επικίνδυνο, πολλοί άνδρες διστάζουν να ζητήσουν ιατρική βοήθεια. Ωστόσο, είναι σημαντικό να απευθυνθείτε σε έναν ειδικό (ουρολόγο ή σεξολόγο) όταν:
-
Το πρόβλημα είναι επίμονο και επαναλαμβανόμενο: Αν η εκσπερμάτιση συμβαίνει σχεδόν σε κάθε σεξουαλική επαφή και παραμένει πρόωρη για αρκετούς μήνες (π.χ. πάνω από 6 μήνες), δεν πρόκειται για περιστασιακό φαινόμενο.
-
Υπάρχει σημαντική δυσφορία ή επίπτωση στη σχέση: Όταν η κατάσταση αυτή προκαλεί σε εσάς (ή και στη/στον σύντροφό σας) έντονο άγχος, απογοήτευση ή δυσαρέσκεια και επηρεάζει την ποιότητα της σεξουαλικής ζωής του ζευγαριού, είναι ένδειξη ότι χρειάζεται παρέμβαση.
Στις περιπτώσεις αυτές, η συμβουλή του ειδικού είναι πολύτιμη. Ένας ουρολόγος μπορεί να διερευνήσει τυχόν οργανικά αίτια, λαμβάνοντας ένα λεπτομερές ιατρικό και σεξουαλικό ιστορικό και πραγματοποιώντας κλινική εξέταση. Αντίστοιχα, ένας ειδικός σε θέματα σεξουαλικής υγείας (σεξολόγος) μπορεί να εκτιμήσει τους ψυχολογικούς ή σχεσιακούς παράγοντες. Να θυμάστε ότι δεν είστε μόνοι – εκτιμάται ότι περίπου 1 στους 5 άνδρες αντιμετωπίζει κάποια μορφή πρόωρης εκσπερμάτισης, παρότι πολλοί διστάζουν να το συζητήσουν. Η έγκαιρη επίσκεψη σε ειδικό θα σας βοηθήσει να κατανοήσετε τις αιτίες του προβλήματος και να λάβετε την κατάλληλη θεραπεία. Με τη σωστή καθοδήγηση, η πρόωρη εκσπερμάτιση μπορεί να ξεπεραστεί και η σεξουαλική σας ζωή να βελτιωθεί αισθητά προς το καλύτερο.
