Δεν μπορώ να σηκώσω το χέρι μου ψηλά λόγω πόνου

Ο ώμος είναι μια από τις πιο σύνθετες και ευκίνητες αρθρώσεις του ανθρώπινου σώματος. Είναι υπεύθυνος για την ανύψωση, περιστροφή και σταθεροποίηση του χεριού σε όλες σχεδόν τις καθημερινές κινήσεις — από το ντύσιμο και το βούρτσισμα των μαλλιών έως την άθληση και τη δουλειά. Όταν, λοιπόν, κάποιος ξυπνά ένα πρωί και διαπιστώνει ότι δεν μπορεί να σηκώσει το χέρι του ψηλά, το άγχος και η δυσφορία είναι απόλυτα φυσιολογικά.

Ο πόνος και η δυσκολία στην ανύψωση του άνω άκρου είναι ένα από τα συχνότερα ορθοπαιδικά προβλήματα, τόσο σε αθλητές όσο και σε άτομα που δεν ασκούνται. Συνήθως δεν σχετίζεται με κάτι επικίνδυνο, αλλά μπορεί να οφείλεται σε τενοντίτιδα, ρήξη, φλεγμονή ή δυσκαμψία. Σε ορισμένες περιπτώσεις, μάλιστα, ο πόνος δεν προέρχεται από τον ίδιο τον ώμο, αλλά αντανακλάται από τον αυχένα ή από νευρικές ρίζες που πιέζονται.

Η έγκαιρη διάγνωση είναι καθοριστική, καθώς επιτρέπει την αποκατάσταση πριν εγκατασταθεί μόνιμη δυσκαμψία ή μυϊκή ατροφία.

Η ανατομία του ώμου και γιατί είναι τόσο επιρρεπής σε τραυματισμούς

Η άρθρωση του ώμου (γληνοβραχιόνια άρθρωση) αποτελείται από τη βραχιόνια κεφαλή, που λειτουργεί σαν σφαίρα, και τη γλήνη της ωμοπλάτης, που λειτουργεί σαν υποδοχή. Το σχήμα αυτό επιτρέπει μεγάλο εύρος κίνησης, αλλά ταυτόχρονα καθιστά την άρθρωση λιγότερο σταθερή.

Η σταθερότητα εξασφαλίζεται κυρίως από τους τένοντες και τους μυς του στροφικού πετάλου (rotator cuff), ένα σύμπλεγμα τεσσάρων μυών που «αγκαλιάζουν» την κεφαλή του βραχιονίου. Αυτοί οι τένοντες κινούν, σταθεροποιούν και συγκρατούν τον ώμο στο φυσιολογικό του άξονα. Όταν κάποιος από αυτούς φλεγμαίνει, σκιστεί ή εκφυλιστεί, κάθε προσπάθεια ανύψωσης του χεριού προκαλεί πόνο, αδυναμία και περιορισμό.

Η περιοχή διαθέτει επίσης ορογόνους θύλακους, δηλαδή μικρούς σάκους με υγρό που μειώνουν τις τριβές. Όταν αυτοί φλεγμαίνουν (θυλακίτιδα), κάθε κίνηση πάνω από το επίπεδο του ώμου γίνεται βασανιστική.

Οι συχνότερες παθήσεις που προκαλούν πόνο στην ανύψωση του χεριού

Η πιο συχνή αιτία που ένα άτομο δεν μπορεί να σηκώσει το χέρι του είναι η τενοντίτιδα ή το σύνδρομο πρόσκρουσης. Όταν οι τένοντες του στροφικού πετάλου περνούν κάτω από το οστό του ακρωμίου, μπορεί να πιεστούν και να φλεγμαίνουν. Το αποτέλεσμα είναι πόνος στο πλάι του ώμου, κυρίως όταν προσπαθούμε να σηκώσουμε το χέρι πάνω από το κεφάλι ή να πιάσουμε κάτι από ψηλά. Το χαρακτηριστικό είναι ότι ο πόνος ξεκινά γύρω στις 60 μοίρες ανύψωσης, κορυφώνεται και μετά μειώνεται ελαφρά.

Άλλη συχνή αιτία είναι η μερική ή πλήρης ρήξη του στροφικού πετάλου, ιδιαίτερα σε άτομα άνω των 50 ετών ή σε όσους κάνουν επαναλαμβανόμενες κινήσεις με τα χέρια πάνω από το κεφάλι (π.χ. ζωγράφοι, αθλητές ρίψεων). Ο πόνος είναι βαθύς, συχνά συνοδεύεται από αδυναμία, και ο ασθενής πολλές φορές δεν μπορεί να σηκώσει το χέρι χωρίς να το βοηθήσει με το άλλο.

Σε άτομα μέσης ηλικίας, κυρίως γυναίκες, ένα συχνό αίτιο είναι ο λεγόμενος «παγωμένος ώμος» (adhesive capsulitis). Σε αυτή την πάθηση, ο αρθρικός θύλακος που περιβάλλει την άρθρωση φλεγμαίνει και παχαίνει, περιορίζοντας τη φυσιολογική ολίσθηση των οστών. Η κίνηση γίνεται δύσκολη, επώδυνη και, με τον καιρό, σχεδόν αδύνατη. Ο πάσχων νιώθει ότι «ο ώμος του κόλλησε».

Σε ορισμένους ανθρώπους, ο λόγος μπορεί να είναι η ασβεστοποιός τενοντίτιδα — μια κατάσταση κατά την οποία σχηματίζονται μικρές εναποθέσεις ασβεστίου μέσα στους τένοντες. Η φλεγμονή που προκαλείται από τη διάλυση αυτών των αποθεμάτων οδηγεί σε οξύ, διαπεραστικό πόνο, συχνά τη νύχτα, και δυσκολία σε κάθε ανύψωση.

Τέλος, δεν πρέπει να ξεχνάμε τις εκφυλιστικές παθήσεις όπως η αρθρίτιδα του ώμου, που οδηγούν σε προοδευτική δυσκαμψία και πόνο, καθώς και τις νευρολογικές αιτίες — όπως η αυχενική ριζοπάθεια, όπου ένας δίσκος στον αυχένα πιέζει νεύρο και προκαλεί αντανακλαστικό πόνο και αδυναμία στο άνω άκρο.

Πώς γίνεται η διάγνωση

Η διάγνωση αρχίζει με κλινική αξιολόγηση. Ο ορθοπαιδικός ελέγχει το εύρος κίνησης, τη δύναμη των μυών και την ευαισθησία στην αφή. Στη συνέχεια, χρησιμοποιούνται εξειδικευμένες δοκιμασίες για να διαπιστωθεί ποιος τένοντας ή μυς ευθύνεται.

Οι απεικονιστικές εξετάσεις είναι καθοριστικές. Η ακτινογραφία δείχνει την κατάσταση των οστών και μπορεί να αποκαλύψει ασβεστοποιήσεις ή σημεία αρθρίτιδας. Το υπερηχογράφημα είναι εξαιρετικά χρήσιμο για την εκτίμηση των μαλακών μορίων, καθώς απεικονίζει σε πραγματικό χρόνο τη λειτουργία των τενόντων. Για πιο αναλυτική εικόνα, η μαγνητική τομογραφία (MRI) προσφέρει την πιο πλήρη απεικόνιση της άρθρωσης, των τενόντων, του θυλάκου και των μυών.

Σε περιπτώσεις όπου υποψιαζόμαστε νευρολογική αιτία, όπως ριζοπάθεια ή νευρίτιδα, μπορεί να ζητηθεί νευροφυσιολογικός έλεγχος (ηλεκτρομυογράφημα).

Θεραπευτική αντιμετώπιση

Η πλειονότητα των περιστατικών αντιμετωπίζεται συντηρητικά. Ο πρώτος στόχος είναι η ανακούφιση του πόνου και της φλεγμονής. Αυτό επιτυγχάνεται με τη χορήγηση αντιφλεγμονωδών φαρμάκων και την εφαρμογή πάγου ή θερμότητας, ανάλογα με το στάδιο. Ο πάγος βοηθά στις πρώτες ημέρες για να μειώσει το οίδημα, ενώ η θερμότητα ευνοεί την αιματική κυκλοφορία στις πιο χρόνιες φάσεις.

Η φυσικοθεραπεία αποτελεί τον πυρήνα της αποκατάστασης. Ο φυσικοθεραπευτής εφαρμόζει τεχνικές κινητοποίησης, ασκήσεις ενδυνάμωσης των μυών του στροφικού πετάλου και προγράμματα διάτασης για να αποκατασταθεί το εύρος κίνησης. Η εκπαίδευση του ασθενούς είναι εξίσου σημαντική — πρέπει να μάθει πώς να κινείται χωρίς να επιβαρύνει την άρθρωση και να διορθώσει στάσεις ή κινήσεις που προκαλούν φθορά.

Σε περιπτώσεις έντονης φλεγμονής, μπορεί να γίνει έγχυση κορτικοστεροειδών μέσα στην άρθρωση ή στον υπακρωμιακό χώρο. Οι ενέσεις αυτές προσφέρουν γρήγορη ανακούφιση, αλλά δεν πρέπει να γίνονται συχνά, διότι η υπερβολική χρήση τους μπορεί να αποδυναμώσει τους τένοντες.

Αν ο πόνος παραμένει για περισσότερους από 3 έως 6 μήνες ή αν η μαγνητική δείξει δομική βλάβη, εξετάζονται οι επεμβατικές λύσεις. Η αρθροσκοπική χειρουργική δίνει τη δυνατότητα στον ορθοπαιδικό να επιδιορθώσει ρήξεις, να καθαρίσει φλεγμονώδη ιστό ή να αφαιρέσει ασβεστώσεις μέσα από πολύ μικρές τομές. Σε περιπτώσεις σοβαρής αρθρίτιδας, μπορεί να χρειαστεί μερική ή ολική αρθροπλαστική ώμου, δηλαδή αντικατάσταση της άρθρωσης με τεχνητά υλικά.

Πίνακας – Επισκόπηση συχνών παθήσεων του ώμου

Πρόληψη και αποκατάσταση

Η πρόληψη βασίζεται στη σωστή χρήση της άρθρωσης. Η ενδυνάμωση των μυών του ώμου και της ωμοπλάτης, σε συνδυασμό με σωστή στάση σώματος, μειώνει τις πιθανότητες φλεγμονών και τραυματισμών. Η τακτική διάταση μετά από εργασία ή άθληση, η αποφυγή άρσης βαρών πάνω από το κεφάλι για μεγάλο διάστημα και η ισορροπημένη εργονομία στον υπολογιστή είναι μικρές αλλά ουσιαστικές κινήσεις πρόληψης.

Ο ασθενής πρέπει να αποφεύγει τη μακροχρόνια ακινησία, καθώς αυτή μπορεί να οδηγήσει σε παγωμένο ώμο. Ακόμη κι όταν υπάρχει πόνος, επιτρέπονται ήπιες κινήσεις χωρίς επιβάρυνση. Με τη σωστή καθοδήγηση φυσικοθεραπευτή, η αποκατάσταση μπορεί να είναι πλήρης και ο ασθενής να επιστρέψει στην καθημερινότητα χωρίς περιορισμούς.

Ψυχολογικός αντίκτυπος και ποιότητα ζωής

Ο χρόνιος πόνος στον ώμο επηρεάζει τη διάθεση, τον ύπνο και τη λειτουργικότητα. Πολλοί ασθενείς νιώθουν άγχος ή ακόμα και απογοήτευση όταν η κίνηση πονάει επί εβδομάδες. Είναι σημαντικό να γνωρίζουμε ότι οι περισσότερες παθήσεις του ώμου αντιμετωπίζονται αποτελεσματικά. Με υπομονή, καθοδήγηση και σωστή θεραπεία, η αποκατάσταση είναι ο κανόνας, όχι η εξαίρεση.

FAQ – Συχνές ερωτήσεις ασθενών

Γιατί πονάω μόνο όταν σηκώνω το χέρι μου και όχι όταν το έχω χαμηλά;
Κατά την ανύψωση, οι τένοντες του στροφικού πετάλου περνούν κάτω από οστά του ώμου. Αν υπάρχει φλεγμονή ή πάχυνση, κάθε τριβή προκαλεί έντονο πόνο.

Ο πόνος είναι μπροστά στον ώμο και φτάνει μέχρι τον αγκώνα. Τι σημαίνει αυτό;
Πιθανή φλεγμονή του τένοντα του δικέφαλου ή του υπερακανθίου. Αν επιμένει, χρειάζεται υπερηχογράφημα.

Πονάω όταν κοιμάμαι πάνω στον ώμο. Είναι φυσιολογικό;
Όχι. Συνήθως πρόκειται για τενοντίτιδα ή ασβεστοποιό τενοντίτιδα. Ο πόνος τη νύχτα είναι χαρακτηριστικός της φλεγμονής.

Να βάλω πάγο ή θερμό επίθεμα;
Ο πάγος βοηθά στα αρχικά στάδια του πόνου, ενώ η θερμότητα ευνοεί τη χαλάρωση των μυών σε πιο χρόνιες φάσεις.

Πόσο χρόνο χρειάζεται για να περάσει;
Ανάλογα με την αιτία: από λίγες εβδομάδες σε ήπιες περιπτώσεις μέχρι και μήνες σε παγωμένο ώμο.

Μπορώ να γυμναστώ;
Ναι, αλλά με οδηγίες για ασκήσεις που δεν προκαλούν πόνο. Η λανθασμένη γυμναστική μπορεί να επιδεινώσει την κατάσταση.

Πονάω στον ώμο αλλά νιώθω και κάψιμο στον αυχένα – τι σημαίνει;
Μπορεί να πρόκειται για αυχενική ριζοπάθεια. Η αξιολόγηση με μαγνητική αυχένα θα δείξει αν υπάρχει πίεση σε νευρική ρίζα.

Πότε χρειάζεται χειρουργείο;
Όταν υπάρχει ρήξη που δεν επιδιορθώνεται συντηρητικά, προχωρημένη αρθρίτιδα ή πόνος που επιμένει πάνω από έξι μήνες παρά τη σωστή θεραπεία.

Συμπέρασμα

Το να μην μπορείτε να σηκώσετε το χέρι ψηλά λόγω πόνου είναι σύμπτωμα που πρέπει να αξιολογηθεί άμεσα – καλύτερος χειρουργός ώμου. Μπορεί να οφείλεται σε απλή φλεγμονή ή σε σοβαρότερη δομική βλάβη. Η σωστή ιατρική προσέγγιση, η τεκμηριωμένη φυσικοθεραπεία και η συνεργασία γιατρού–ασθενούς οδηγούν σχεδόν πάντα σε πλήρη ανάρρωση.

Η πρόληψη, η ενδυνάμωση και η προσεκτική στάση στην καθημερινότητα είναι το κλειδί για υγιείς, ευκίνητους ώμους σε όλη τη διάρκεια της ζωής.